اصظلاحات وسايل اسب به زبان ترکمني

قزل جل
جزو پوشش آلات اسب ترکمن مي باشد، جنس آن از نمد و پارچه اي قرمز رنگ بوده و به اين صورت است که نمد و پارچه ي قرمز رنگ بر روي هم دوخته مي شوند. اين پوشش از روي گزرمن کچه گذاشته مي شود و همچنين قبل از شروع مسابقات، بعد از آماده شدن اسب تا شروع مسابقات، از روي زين اسب اين پوشش را روي اسب مي اندازند و داراي بندي نيز مي باشد که از جلوي گردن اسب بسته مي شود که جز وسايل اسب کاريردي به حساب ميايد.

قارينسا
جزو وسايل بستن و محکم نگه داشتن پوششهاي اسب ترکمن مي باشد، جنس آن از پارچه مي باشد که بعد از جل به مانند کمربند استفاده مي شود و داراي سه حلقه براي بستن مي باشد. قارينسا را به طور محکم از روي جل مي بندند.

بورمن کچه
بورمن کچه بيشتر در فصل زمستان و هواي سرد مورد استفاده قرار مي گيرد و پوششي کامل است که از بالاي گوشها و ابتداي گردن تا پاهاي اسب را مي پوشاند. جنس آن از نمد مي باشد.

کتن
اين پوشش در فصل زمستان و هواي سرد در مواقعي که در طويله جا براي نگهداري اسب نباشد مورد استفاده قرار مي گيرد و بزرگتر از بورمن کچه بوده و از روي بورمن کچه، اين پوشش گذاشته مي شود و جنس آن از کتان است.

اير (زين)
اير همان زين است و براي نشستن سوارکار بر روي اسب در حين سوارکاري مي باشد. جنس آن از چرم است. در قديم الايام زين را از جنس چوب و چرم مي ساختند.

چکي
چکي به مانند کمربندي است که از روي زين مي آيد و دو سر آن را در زير شکم اسب به هم مي بندند و کار آن محکم نگه داشتن زين اسب مي باشد. چکي در حين سوارکاري از عقب جلو شدن و حرکت زين جلوگيري مي کند. چکي از جنس چرم بوده و به صورت نوار و به درازاي تقريبا يک متر مي باشد. از طناب ابريشمي نيز به جاي نوار چرمي به عنوان چکي استفاده مي شود.

آلاجا يوب
از زينت آلات اسب است که به صورت گردنبند به دور گردن اسب بسته مي شود. آلاجا يوب را ترکمنها بر اساس اعتقادات خود و براي اينکه اسب چشم نخورد مي بندند.

اورتمن کچه
جزو پوشش آلات است که بزرگتر از گزرمن کچه بوده و اين پوشش از روي قزل جل و گزرمن کچه مي آيد و جنس آن از نمد است.

قامچي
قامچي (شلاق) از وسايل سوارکار براي کنترل اسب مي باشد، قامچي انواع مختلف دارد و از يک دسته که ممکن است جنسش از چوب و يا استخوان باشد درست شود و يکسري رشته يا رشته هاي چرم خشک به صورت نواري به دسته متصل مي شود. در قديم الايام ترکمنها دسته قامچي را به شکلهاي زيبا با طلا و نقره تزيين مي کردند.

قولانگ
از وسايل بستن و محکم نگه داشتن پوشش آلات اسب ترکمن مي باشد و به مانند چکي عمل مي کند براي بستن تمام پوششها نيز استفاده مي شود.

پالانچا
که به آن قوپچي نيز مي گويند. پالانچا را روي پوشش هاي اسب مي گذارند. کار آن جلوگيري از فشار و آسيب هاي ناشي از محکم بستن قولونگ و چکي به بدن اسب مي باشد.

اين اصطلاحات در آموزش اسب سواري به هم به کار ميرود . 

لباشه (لباشک)
از وسايل کنترل اسب مي باشد جنس آن از چوب و طناب مي باشد و مواقعي که اسب چموش باشد و يا از کنترل خارج شود و يا اينکه قبل از شروع مسابقات اسبدواني، اسب از وارد شدن به داخل دپار پرهيز کند از آن استفاده مي شود. لباشه به اين صورت مي باشد که لب بالاي اسب را مانند گيره مي گيرد و با کمک لباشه کنترل اسب آسان مي شود.

خورجين
در حين مسافرت با اسب وسايل شخصي سوارکار و خوراک اسب در داخل آن گذاشته مي شود.

قاشاو
براي پاک کردن عرق اسب مورد استفاده قرار مي گيرد. روال کار بر اين منوال است که اول با پارچه يا حوله اي عرق بدن اسب را خشک کرده و بعد از قاشاو استفاده مي شود و جنس آن از چوب، ف يا پلاستيک است.

چوتکه
جزو وسايل تميز کردن بدن اسب از خاک و صاف کردن موي بدن اسب و براق کردن پوستش مي باشد.

آياق زنجير
در قديم اسب براي ترکمن بسيار با ارزش بوده و براي آسودگي خاطر و جلوگيري از يده شدن آن از آياق زنجير استفاده مي شده است و از يک زنجير و قفل بوده که صاحب اسب زنجير را به پاي اسب قفل مي کرده است.